Η Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την πρόληψη, διάγνωση και αποκατάσταση των διαταραχών Επικοινωνίας ( Λόγου και Ομιλίας), των διαταραχών Φωνής και των διαταραχών Κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες. Σκοπός της Λογοθεραπείας είναι η ανάπτυξη επικοινωνίας για την ομαλή ένταξη του ατόμου στο σχολικό και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Συχνές διαταραχές με τις οποίες ασχολείται ο λογοθεραπευτής είναι:

• Διαταραχές Ομιλίας ( Απραξία, Δυσαρθρία, Τραυλισμός, κ.ά.)
• Διαταραχές Λόγου
• νοητική υστέρηση
• σύνδρομα
• προβλήματα ακοής (βαρηκοΐα, κώφωση)
• διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός, σύνδρομο Asperger)
• εγκεφαλικά επεισόδια
• διαταραχές μάσησης και κατάποσης
• Διαταραχές Φωνής

Η έγκαιρη διάγνωση συμβάλλει σημαντικά στην πορεία μιας επιτυχούς θεραπείας και στην αποφυγή δυσάρεστων συναισθημάτων, όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση ή φόβος για επικοινωνία.

*Ποιά η διαφορά μεταξύ προβλημάτων στην Ομιλία και στο Λόγο;

Όταν ένα παιδί έχει πρόβλημα στην Ομιλία σημαίνει ότι έχει δυσκολίες στην άρθρωση (π.χ. λέει “θούπα” αντί “σούπα”) ή ότι έχει πρόβλημα στη ροή της Ομιλίας του, π.χ. τραυλίζει.

Τα προβλήματα στο Λόγο αφορούν τη γενικότερη λεκτική Επικοινωνία, δηλαδή, ότι ένα παιδί μπορεί να μην έχει βασικό λεξιλόγιο ή να μην σχηματίζει προτάσεις ή ότι ο Λόγος δεν έχει περιεχόμενο-νόημα, κ.ά.

ΣΤΑΔΙΑ ΤΥΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ

Από 0-6 μηνών: το μωρό αντιδρά στους ήχους, κοιτάει ή στρέφει το κεφάλι τους προς την πηγή τους και παράγει και το ίδιο ήχους ( μπμπμπ, ντντντ, γκγκγκ…)

Από 6-12 μηνών: το παιδί καταλαβαίνει απλές οδηγίες, λέει “μαμά” και “μπαμπά” και ανταποκρίνεται όταν ακούει το όνομά του

Από 12-18 μηνών (1-1,5 ετών):

• Καταλαβαίνει απλές οδηγίες και ερωτήσεις , π.χ. “δώσε μου τη μπάλα” , “ πάρε τη μπάλα”, “πού είναι η μαμά;”.\
• Αναγνωρίζει, δείχνει και ίσως μπορεί και να ονομάζει οικεία πρόσωπα και αντικείμενα, π.χ. τη μαμά του, το μπαμπά του, το αγαπημένο του παιχνίδι.
• Το λεξιλόγιό του εμπλουτίζεται κάθε μέρα. Όταν είναι 18 μηνών μπορεί να επαναλαμβάνει λέξεις που ακούει (όχι πολύ καθαρά) και χρησιμοποιεί στο Λόγο του 5-20 λέξεις.
• Ξέρει να δείχνει το στόμα του και τη μύτη του, όταν του το ζητάμε.Παρακολουθεί τον ομιλητή, όμως για πολύ λίγο.

Από 18-24 μηνών ( 1,5-2 ετών):

• Καταλαβαίνει οδηγίες λίγο πιο δύσκολες, όπως:“δείξε τη γάτα”, “φέρε το μπουφάν”, “ πέτα τη μπάλα”.
• Λέει το όνομά του, όταν το ρωτούν: “ Πώς σε λένε;”
• Σχηματίζει φράση (2 λέξεις): π.χ. “θέλω νερό”, “ πάμε βόλτα” (όχι πολύ καθαρά).
• Ονομάζει οικεία αντικείμενα από το περιβάλλον του, π.χ. “νερό, γάλα, μπάλα κλπ..”
• Το Λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί πολλές φορές ανέρχεται στις 100 λέξεις (όχι πάντα και όχι εντελώς καθαρά).
• Αντιλαμβάνεται 300 ή περισσότερες λέξεις.
• Παράγει ήχους ζώων, όπως ‘μμμ’, ‘νιαου’
• Δείχνει περισσότερα μέρη του σώματος (μάτι, χέρι, πόδι)
• Στο Παιχνίδι του κάνει πύργο με λίγα τουβλάκια, συνδυάζει πιάτο με κουτάλι-ποτήρι με χυμό, κλπ..

Από 2-3 ετών:

• Μετράει μέχρι το 3.
• Φτιάχνει προτάσεις των τριών λέξεων π.χ. “ μαμά, πάμε άτα;”. (Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο)
• Το Λεξιλόγιο, που γνωρίζει, φθάνει στις 300 λέξεις (δεν τις χρησιμοποιεί όλες).
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50 έως 250 λέξεις ή και περισσότερες
• Έχει κατακτήσει τα σύμφωνα: π,μ,μπ,κ,γκ,τ.
• Κάνει ερωτήσεις με 1-2 λέξεις (με διακύμανση του τόνου της φωνής του) για να ζητήσει κάτι (π.χ. η μπάλα μου;).
• Κατανοεί το «ένα» και τα «πολλά» (π.χ. παπούτσι- παπούτσια, ή κάλτσα - κάλτσες).
• Γνωρίζει επιθετικούς προσδιορισμούς, όπως ‘μεγάλος’ ‘χαρούμενος’.
• Κατανοεί και χρησιμοποιεί με περισσότερη ευκολία τον πληθυντικό αριθμό.
• Συμμετέχει σε παιδικά τραγούδια στο σχολείο.
• Αναπτύσσει το συμβολικό παιχνίδι, δηλ. εμψυχώνει ρόλους κουβεντιάζοντας μόνο του ή με τα παιχνίδια του.

Από 3-4 ετών:

• Εκτελεί με ευκολία σύνθετες εντολές, π.χ. “ πάρε τη μπάλα, βάλε την κάτω από το τραπέζι και μετά πάρε το γλυκό”.
• Η Ομιλία του είναι κατανοητή. Ίσως, ακόμη να μην μπορεί να αρθρώσει σωστά τα φωνήματα θ,δ,σ,ρ και τα συμπλέγματα.
• Η Ομιλία του είναι κατανοητή και από τα μη οικεία πρόσωπα.
• Χρησιμοποιεί περίπου 500 λέξεις.
• Οι προτάσεις του είναι σχεδόν πάντα γραμματικά σωστές.
• Επαναλαμβάνει προτάσεις.
• Καταλαβαίνει απλές ιστοριούλες
• Χρησιμοποιεί πιο ολοκληρωμένη πρόταση, 4-5 λέξεων.
• Συζητά ή δίνει πληροφορίες για το πώς πέρασε την ημέρα του, π.χ. στον παιδικό σταθμό.
• Μπορεί να μιλήσει για καταστάσεις που δεν εξελίσσονται μπροστά του, π.χ. τι κάνει η μαμά στην κουζίνα.

Από 4 ετών +:

• Απαντά εύστοχα σε ερωτήσεις.
• Χρησιμοποιεί προτάσεις 4-5 λέξεων.
• Κατονομάζει αντικείμενα που ανήκουν σε μια κατηγορία, όπως ζώα, μέσα μεταφοράς, κλπ;
• Λέει περίπου 900-2000 λέξεις.
• Χρησιμοποιεί προσωπικές αντωνυμίες, άρθρα, επίθετα, προθέσεις, κτλ..
• Μπορεί να κάνει ερώτηση, να εκφράσει άρνηση ή και να προστάξει.
• Κάνει ερωτήσεις με τα: “ πού, πώς, πότε, γιατί; ”
• Περιγράφει ικανοποιητικά ένα γεγονός, μια ιστορία, πώς πέρασε την ημέρα του.
• Έχει αίσθηση του χιούμορ και κάνει το ίδιο το παιδί αστεία.
• Κατανοεί κάποιες παρομοιώσεις, π.χ. “τρέχει σαν λαγός” ή “κάνει σαν καραγκιόζης”.
• Εκφράζει ιδέες και συναισθήματα από το να μιλάει απλώς για πράγματα γύρω του.
• Έχει αίσθηση του παρελθόντος και του μέλλοντος/ Βάζει δύο γεγονότα σε χρονολογική σειρά.
• Μετράει τουλάχιστον ως το 5.
• Εμφανίζει καλό ρυθμό καλή ροή και ταχύτητα στην ομιλία.

ΠΟΤΕ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΤΕ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ

Παρατηρήστε αν το μωρό σας αντιδρά στους ήχους. Αν όχι, ελέγξτε την ακοή του σε ΩΡΛ. Αν το μωρό σας, στην προσπάθειά του να επικοινωνήσει, δεν κάνει βλεμματική επαφή, ζητήστε βοήθεια από Λογοθεραπευτή.

• Αν δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του.
• Αν δεν αντιδρά σε ήχους (π.χ. φωνές, κουδούνι της πόρτας).

• Αν δεν λέει έστω 1-2 λέξεις, π.χ. μαμά, μπαμπά, μπάλα.
• Αν δεν έχει βλεμματική επαφή με τον ομιλητή και δείχνει αδιάφορο.
• Αν η ομιλία του παραμένει στάσιμη ή υπάρχουν ενδείξεις ότι χειροτερεύει ή αν το παιδί σταματήσει να μιλάει.
• Αν δεν ενδιαφέρεται για οικεία παιχνίδια ή αντικείμενα που είναι στο οπτικό του πεδίο.

• Αν δεν κατανοεί απλές εντολές (π.χ. δείξε τη μπάλα).
• Αν δεν συνδυάζει 2 λέξεις για να σχηματίσει σύντομες φράσεις (π.χ. πάμε άτα ή μωρό νάνι).
• Αν δεν ενδιαφέρεται για κάποιο παιχνίδι.
• Αν δεν αντιδρά στην παρουσία ενός ξένου προσώπου στο σπίτι είτε θετικά είτε αρνητικά.

• Αν δεν σχηματίζει φράσεις με 2 λέξεις .
• Αν η ομιλία του παραμένει δυσνόητη για τα μη οικεία πρόσωπα.
• Αν δεν χρησιμοποιεί την Ομιλία για τις ανάγκες του, αλλά χρησιμοποιεί νοήματα ή δείχνει (π.χ. τουαλέτα).
• Αν δεν ενδιαφέρεται για παιχνίδια.

• Αν δεν εκτελεί σύνθετες εντολές, (π.χ. “πάρε τη μπάλα, βάλε την κάτω από το τραπέζι και κλείσε την πόρτα”).
• Αν δεν έχει ακόμη καθαρή άρθρωση και η ομιλία του είναι δυσνόητη.
• Αν οι προτάσεις του είναι μικρές, όχι σύνθετες, και γραμματικά ή συντακτικά λανθασμένες.
• Αν δεν κάνει ερωτήσεις (τι, πού, πώς).
• Αν δεν χρησιμοποιεί και δεν κατανοεί ρήματα, άρθρα, επίθετα, πληθυντικό αριθμό
• Αν δεν απαντά σε ερωτήσεις, που αφορούν το ίδιο το παιδί, (π.χ. “πώς σε λένε;”).
• Αν έχει περιορισμένο Λεξιλόγιο (κάτω από 800 λέξεις)→(κατανόηση και χρήση των λέξεων).
• Αν δεν γνωρίζει τη χρήση βασικών αντικειμένων, (π.χ. κουτάλι).
• Αν δεν παίζει και είναι απομονωμένο ή παίζει μονότονα (π.χ. τη μπάλα πέρα-δώθε) και το παιχνίδι του δεν έχει φαντασία.

• Αν η Ομιλία του δεν πλησιάζει αυτή του ενήλικα και δεν είναι κατανοητή για τα οικεία και μη πρόσωπα.
• Αν υπάρχει δυσκολία στην επικοινωνία-συνεννόηση με τους άλλους.
• Αν το Λεξιλόγιό του δεν εξελίσσεται.
• Αν δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα.
• Αν δεν εκφράζει συναισθήματα ( π.χ. πόνο, θυμό όταν του απαγορεύουν κάτι ή και όταν δεν κατανοεί τα συναισθήματα των άλλων).
• Αν δεν παρουσιάζει καλή ροή ομιλίας (δυσκολεύεται να αρχίσει μια πρόταση ή επαναλαμβάνει συλλαβές ή λέξεις).
• Αν δεν αναπτύσσει παιχνίδι με φαντασία (π.χ. να εμψυχώνει ρόλους, να συνεχίσει μια φανταστική ιστορία, κ.ά..).